Dekoracje ścienne pełniły różne funkcje w poszczególnych epokach historycznych. Sprawdź, co symbolizowały obrazy, freski, tapiserie.

Dekoracje ścienne - estetyczny dodatek do wnętrz, czy coś więcej? Krótka historia obrazów, fresków, arrasów.

Malowidła ścienne, obrazy, arrasy, kilimy, tapety, naklejki, fototapety, plakaty. Dekoracje ścienne zachwycają różnorodnością, co pozwala nadać wnętrzom indywidualnego charakteru. Obecnie ozdoby na ścianę najczęściej podkreślają styl życia, zainteresowania domowników, ale warto wiedzieć, że w wielu epokach pełniły nie tylko funkcję estetyczną. Zapraszamy w fascynującą podróż, która pozwoli odkryć symbolikę obrazów, gobelinów i innych ozdób ściennych od starożytności, przez renesans aż po współczesność. 

Jakie funkcje pełniły dekoracje ścienne?

Dekoracje ścienne pełniły różne funkcje w zależności od epoki historycznej, a także pozycji społecznej. Ozdoby na ścianę odgrywały bardzo ważną rolę, zwłaszcza w przypadku władców i arystokracji. Wśród najważniejszych funkcji dekoracji ściennych można wymienić:

・podkreślenie statusu społecznego – starożytne i średniowieczne bogato zdobione dekoracje ścienne były wyrazem wysokiej pozycji społecznej i zamożności. Malowidła, freski i tapiserie można było spotkać w siedzibach cesarzy, królów, książąt, arystokracji i innych wpływowych osób. Ozdoby ścienne zachwycały przepychem, doskonałą jakością wykonania, ale także estetyką i artyzmem. Pełne przepychu dekoracje w zamkach i pałacach widoczne były również w renesansie i baroku. W tych epokach rozwinęła się sztuka malarska, której piękno podkreślały rzeźbione i złocone obramowania.

・edukacja – w renesansie i okresie baroku dekoracje ścienne często miały charakter edukacyjny. Malowidła, rzeźby czy tapiserie przedstawiały sceny z mitologii, historii, które miały na celu przekazywanie wartości moralnych. Bogactwo kolorów oraz wysoka dbałość o szczegóły pozwalały w artystyczny sposób ukazać aktualne tematy społeczne. Z kolei w epoce oświecenia obrazy i inne dekoracje ścienne miały podkreślać rozwój nauki, stąd często spotykane motywy związane z anatomią lub botaniką. Co ciekawe, ryciny przedstawiające zioła i inne rośliny cieszą się popularnością również we współczesnych aranżacjach wnętrz.

・kult religijny – w średniowieczu i wczesnym renesansie dominowała sztuka sakralna. Sceny biblijne stanowiły główny motyw fresków, obrazów, witraży i tapiserii. Dekoracje ścienne przedstawiające Chrystusa, aniołów i świętych miały rozwijać wiarę, dlatego najczęściej spotykane były w kościołach i katedrach. Przez wieki obrazy o charakterze religijnym można było spotkać w każdym domu, a również dzisiaj wiele osób manifestuje w ten sposób swoją wiarę.

・izolacja termiczna i akustyczna – tapiserie czyli ozdobne tkaniny ścienne pełniły funkcję estetyczną już od czasów starożytnych. Bogato zdobione arrasy, gobeliny i werdiury stanowiły również doskonałą izolację termiczną pomieszczeń. Tekstylne dekoracje ścienne wykonywano ręcznie przy użyciu naturalnych materiałów, co wpływało na wysoką cenę, dlatego zdobiły głównie wnętrza zamków i pałaców. Co więcej, tapiserie skutecznie wygłuszały pomieszczenie, tworząc przytulny klimat. Ozdobne tkaniny były również jednym z elementów sztuki ludowej. Kilimy cieszyły się popularnością w Azji i Europie. Wykonane specjalną techniką kilimy zachwycały geometrycznymi wzorami, a przy tym nadawały wnętrzom indywidualnego charakteru i zapewniały komfort termiczny.

・wyrażenie zainteresowania sztuką – w okresie renesansu i baroku dekoracje ścienne były świadectwem rozwoju sztuki i wzornictwa. Freski, tapiserie czy złocenia na ścianach pałaców były wyrazem artystycznych osiągnięć danego okresu. W tych epokach powstawały obrazy, które do dziś wzbudzają spore emocje. Na zwiększenie zainteresowania sztuką malarską ogromny wpływ miało odejście od tematyki religijnej i fascynacja pięknem ludzkiego ciała. Dzieła mistrzów pędzla wciąż są obecne w domach miłośników sztuki, a fascynację sztuką malarską można dostrzec również w wielu nowoczesnych dekoracjach ściennych.

・manifestacja indywidualnych poglądów – obrazy, plakaty w XIX poza funkcją estetyczną stawały się również jednym ze sposobów manifestacji poglądów, w tym również krytyki społecznej i politycznej. Wśród najbardziej cenionych twórców, których murale pozwalały wyrazić poglądy na ważne tematy, wymienić można Diego Riverę i Jose Orozco. Dekoracje ścienne były nie tylko ozdobą wnętrz, ale także świadectwem zmian zachodzących w społeczeństwie w różnych epokach historycznych.

Tapeta, plakat, obrazy – znaczenie dekoracji ściennych w XX wieku i obecnie

Rozwój przemysłu i nowoczesnych technologii wpłynął na popularność tapet. Obecnie dostępne są w wielu rodzajach, co umożliwia stosowanie również w pomieszczeniach narażonych na działanie wilgoci takich jak: kuchnia i łazienka. Szeroki wybór wzorów, kolorów, a także faktur tapet pozwala idealnie dopasować produkt do stylu wnętrza. 

W połowie XX wieku w aranżacji wnętrz dominowała prostota i minimalizm, co wpływało na zmniejszenie ilości ozdób i dekoracji ściennych. Na ścianach królowały plakaty, artystyczne fotografie oraz abstrakcyjne obrazy. Popularnością cieszyły się również tapety, które choć znane od XVI wieku, dopiero w latach 50-tych były powszechnie wykorzystywane do dekoracji ścian.
Rozwój przemysłu i nowoczesnych technologii wpłynął na popularność tapet. Obecnie dostępne są w wielu rodzajach, co umożliwia stosowanie również w pomieszczeniach narażonych na działanie wilgoci takich jak: kuchnia i łazienka. Szeroki wybór wzorów, kolorów, a także faktur tapet pozwala idealnie dopasować produkt do stylu wnętrza.

W latach 70- tych XX wieku dekoracje ścienne ponownie powróciły do łask i stanowiły ważny element aranżacji wnętrza. Pełniły nie tylko funkcję estetyczne, ale pozwalały wyrazić indywidualne upodobania i odzwierciedlić ducha danego okresu. Do najczęściej spotykanych dekoracji ściennych należały plakaty z postaciami z filmów, ikony popkultury. Plakaty z gwiazdami filmy i muzyki cieszyły się również popularnością pod koniec XX wieku, zwłaszcza w przypadku wystroju pokojów nastolatków. We współczesnych wnętrzach postacie z kreskówek, gier i filmów są bardzo chętnie wykorzystywane w dekoracji ścian pokojów dziecięcych i młodzieżowych.

Fototapeta – nieograniczone możliwości aranżacji przestrzeni mieszkalnych i komercyjnych

Pejzaże, reprodukcje słynnych obrazów, nowoczesne grafiki, dzieła młodych artystów, niebanalne fotografie. Fototapeta od ponad pół wieku cieszy się sporym zainteresowaniem. Początkowo ten rodzaj dekoracji ściennych spotykany był jedynie w kawiarniach, restauracjach, hotelach, co było spowodowane ograniczoną ilością wzorów. Rozwój technologii wpłynął na zwiększoną popularność nietuzinkowego połączenia tapety i oryginalnej grafiki. Z czasem, fototapety zagościły w domach mieszkalnych, co pozwoliło nadać wnętrzom indywidualnego charakteru i wprowadzić, a wręcz usłyszeć kojący szum morskich fal, mroźny powiew wiatru na górskich szczytach w sypialni, salonie, biurze, czy recepcji. Dzięki innowacyjnej technologii produkcji fototapeta może być wyjątkową dekoracją ścian w salonie, sypialni, a nawet w łazience i kuchni. Wszechstronne zastosowanie, wysoka trwałość, ogromny wybór wzorów to nie jedyne atuty fototapety. Tym, czym wyróżnia się na tle innych dekoracji ściennych, jest możliwość stworzenia indywidualnego wzoru z wykorzystaniem własnej grafiki i zdjęć lub dostępnych w internetowych serwisach. Czy można sobie wyobrazić bardziej spersonalizowane wnętrze? Okazuje się, że tak. Wyobraź sobie Twój pomysł przeniesiony na fototapetę przez artystę plastyka. Wybierasz temat, kolorystykę, a nawet rodzaj materiału. Valare wychodzi naprzeciw oczekiwaniom klientów, którym zależy na aranżacji wnętrz zgodnie z najnowszymi trendami i jednocześnie podkreślający indywidualność. Marka Valare to przede wszystkim oryginalne kolekcje inspirowane dziełami najsłynniejszych artystów z różnych epok w połączeniu z nowoczesnym designem. Spektakularne fototapety w zależności od wzoru, doskonale sprawdzają się w pomieszczeniach urządzonych w stylu klasycznym, rustykalnym, nowoczesnym, skandynawskim, eklektycznym, industrialnym, etno, czy kolonialnym. Wysoka jakość wydruku, oryginalne wzornictwo i możliwość stworzenia własnej, wyjątkowej fototapety perfekcyjnie wpisują się w nowoczesne podejście do aranżacji przestrzeni i współczesną rolę dekoracji ściennych.

Dorota Palimąka

W artykule wykorzystano obrazy pochodzące z Adobe Stock.